नाना तुम्ही चुकताय ?

facebook घ्या अथवा अन्य कोणतेही सामाजिक माध्यम घ्या. प्रत्येकजण विरोधी नेत्यांच्या खांद्याला खांदा लाऊन शेतकऱ्यांच्या आत्महत्या आणि शेतकऱ्यांचे प्रश्न याविषयी बोलतो आहे. प्रत्येकाला वाटतं मीच शेतकऱ्याचा तारणहार. पण बाजारात भाजी घ्यायला गेलं दहाची गड्डी आठला कशी मिळेल आणि आठची गड्डी पाचला कशी मिळेल हेच पहाणार. नाना पाटेकर आणि मकरंद अनासपुरे यांनी मात्र पदर मोड करून शेतकऱ्यांची मदत करताना एक वेगळाच आदर्श निर्माण केला. समाजातील विविध थरातून दोघांवर कौतुकाचा वर्षाव झाला. पण खरंच नाना पाटेकर आणि मकरंद अनासपुरे यांचा उपक्रम स्तुत्य आहे ?


नानांचा हेतू शुद्ध आहे याबाबत मला तिळमात्र शंका नाही. त्यांच्या कृतीत दयाभाव आहे याची मला जाणीव आहे. त्यांना या रूपाने समाजसेवा करायची आहे हे मला माहित आहे. पण यात सेवाभाव नाही कर्तव्यनिष्ठा आहे. यात सामाजिक बांधिलकीतून उतराई होण्याची भावना आहे. त्यामुळे , ' नानांचा हेतु शुद्ध असला तरी मार्ग चुकला आहे. ' असे मला वाटते.  

गुंडांना घाबरण , भिकाऱ्याला भिक देणं अथवा सतत याचकाच्या भुमिकेत असलेल्या शेतकऱ्याच्या कुटुंबाला अशा आर्थिक मदत करणे कौतुकास्पद नक्कीच नाही. कारण अशाने आपण त्या त्या प्रवृत्तींना खतपाणी घालत असतो.

तुम्ही गुंडांचा सामना करा …………… ते माघार घेतील,
तुम्ही भिकाऱ्याला भिक देणं थांबवा ……………… भिकारी दिसेनासे होतील,

तसंच शेतकऱ्यांच्या बाबतीतही म्हणता येईल. एखाद्या कुटुंबातल्या कर्त्या माणसाने आत्महत्या केल्यानंतर त्या कुटुंबाला दहा - पंधरा अथवा पाच - पंचवीस हजार रुपयांची मदत देऊन काय साध्य होणार ? होतंय काय आपण आजार होऊ नये म्हणून काळजी घेत नाही आणि आजार झाल्यावर औषधोपचार करत बसतो. नेहमी औषधे घेतल्याने माणसाची रोगप्रतिकारक शक्ती कमी होते आणि माणुस वारंवार आजारी पडण्याची शक्यता बळावते.

शेतकऱ्यांच्या बाबतीत तेच होतंय. दुष्काळ पडू नये यासाठी फारसे प्रयत्न होत नाहीत. शेतकऱ्यावर आत्महत्या करण्याची वेळ येऊ नये म्हणुन फारसे प्रयत्न होत नाहीत, शेतकऱ्याच्या मालाला योग्य आणि ठराविक भाव मिळावा म्हणुन प्रयत्न होत नाहीत, शेतकऱ्यावर आत्महत्या करण्याची वेळ येऊ नये म्हणुन कोणी झटत नाही. प्रत्येक जण केवळ आजार झाल्यानंतर औषध देण्याचा प्रयत्न करतो. कारण माणसे आजारी पडण्यात जसे वैद्यकीय व्यवसायाचे हित आहे तसेच शेतकरी दुर्बल रहाण्यात राज्यकर्त्यांचे हित आहे. आजवरच्या शासकीय व्यवस्थेने शेतकऱ्याच्या सक्षमीकरणासाठी कधीच प्रयत्न केले नाहीत. शेतकऱ्याला बळ देत आहोत आणि आम्ही जे काही करीत आहोत ते शेतकऱ्याच्या भल्यासाठीच करीत आहोत असे दाखविण्याचा प्रयत्न मात्र नक्की केला. शेतकऱ्यासाठी सहकार आणला , शेतकऱ्यासाठी बाजार समित्या आणल्या, शेतकऱ्यासाठी जिल्हा बँका आणल्या.

पण यातुन बळ मिळालं कुणाला ? ........... राज्यकर्त्यांना,
यातुन सुदृढ झालं कोण ?.......... राज्यकर्ते,
यातुन कल्याण झालं कुणाचं ?............ राज्यकर्त्यांचं.
भलं झालं कुणाचं ? ..............दलालांच.
पोटं सुटली कुणाची ? .............दहा बाय दहाचा गळा घेऊन बसणाऱ्या अडत्यांची.

खपाटीला पोट गेलेला शेतकरी मात्र कष्ट करून मरतोच आहे. पाऊस कमी पडला कि आभाळाकडं बघुन झुरतोच आहे. भाव पडले जिंकला असा वाटणारा डाव हरतोच आहे. त्याचं आभाळ फाटलं आहे. त्याला अशी दहा पंधरा हजारांची ठिगळं लाऊन काय होणार.

म्हणुन मी म्हणालो ," नाना तुम्ही चुकताय. "

त्यामुळे नानांनी अशी मदत करण्यापेक्षा शेतकऱ्यांचे आंदोलन उभारावे. आणि पिक खर्चावर आधारित भावाचे प्रश्न तडीस न्यावेत. आजही शेतकऱ्यांचे प्रश्न घेऊन लढणारे नेते आहेत ना. पण त्यांचं राजकारण जास्त असतं. नाना राजकारण करणार नाहीत. विधानसभेत अथवा लोकसभेत गेले तरी शेतकऱ्यांचे प्रश्न लाऊन धरतील. त्यामुळे शेतकऱ्यांवर अशा रितीने पैसे उधळण्यापेक्षा नानांनी शेतकऱ्यांचे प्रश्न घेऊन शेतकऱ्यांचे नेतृत्व करावे. त्यांना खऱ्या अर्थाने प्रकाश दाखवावा.  

बाबा आमटे असो वा प्रकाश आमटे, महात्मा फुले असोत अथवा धोंडो केशव कर्वे असोत यांनी असे कुणाला पैसे दिल्याचे ऐकिवात नाही. त्यांची समाजसेवा हि एक तपश्चर्या होती. आणि तपश्चर्येला उशिरा का होईना पण नेहमी चांगलीच फळं येतात.  

पहा पटतय का ?